Posts

Showing posts from June, 2020

सलह किरा

Image
सलह फट्याङ्ग्राको एक प्रजाती हो। यो एक किसिमको फौजी किरा हो। यस किराले बालीनाली मा आक्रमण गरेर सखाप बनाउछ र भोकमरी र मानव स्थानान्तरण जस्ता परिस्थितिको सिर्जना गरेको छ। वयस्क सलह लामो दुरी उड्न सक्छन् र यसको समुहले बसेको ठाउँमा भेटे जति सबै हरिया बोट्बिरुवा लाई सखाप बनाउछ। संयुक्त राष्ट्रसंघको कृषि तथा खाद्य संगठनले यो किराको नाम सलह (लोकस्ट) प्लेग दिएको छ । किरा समूहमा पर्ने यो जीवले कृषि बालिमा अमेरिकी फौजी किराले भन्दा बढी क्षति पुर्‍याउँछ । सलह किरा करोडौंको संख्यामा हुन्छन् । यो किराले हरियो वनस्पतिलाई छोटो समयमा पात र डाँठ समेत गरी खाइदिन सक्छ । प्राचीन समयमा ईजिप्टियनहरुले आफ्ना पुस्तकहरुमा यस किरासम्बन्धि कुराहरु उल्लेख गरेका छन् । मुख्यत: कृषि पद्धतिमा र बालीनालीको राम्रो निगरानी हुन नसक्दा यी किराहरु उत्पन्न भए कि भन्ने कुराहरु भेटिन्छन् । पहिलेपहिले माटो तथा हावाको माध्यमबाट बिषादी प्रयोग गरेर किराहरु मार्ने गरेको पाइन्थ्यो र २० औँ शताब्दी तिर सलह किराको झुण्ड रुप घट्दै गएको समेत थियो । सलह किरा अफ्रिकामा सन् २००३ मा प्रकोपको रुपमा उत्पत्ती भएको मानिन्छ । यो निकै नै प...

नेपालका परम्परागत कुटानी पिसानी (जातो,ढिक्की,कोल,पानी घट्ट )

Image
परिचय....... नेपाका ग्रामीण भेगहरुमा विभिन्न प्रकारका अन्न तथा खाद्यपदार्थ हरुको कुटानी पिसानीको निम्ति विभिन्न प्रकारका यन्त्र साधनहरुको प्रयोग गरिन्छ। बिशेषत विद्युतशक्तको प्रयोग बिनै मानिशले आफै बल लगाएर तथा पानीको शक्तिको प्रयोग द्धारा कुटानी पिसानी गरिन्छ । प्रयजसो ग्रामिण भेगमा प्रचलित रहेका छन ।यस्ता प्रकारका यन्त्रहरु तथा साधनहरुलाइ निम्ननुसारको ब्याख्या गर्न सकिन्छ।। १....जातो नेपालको हिमाली तथा पहाडी भेगमा मकै ,कोदो, गहु, फापर ,तथा जौ पिस्नको निम्ति प्रयोग गरिने साधन जातो हो।जातो बिशेषत handle,  rotation body ,मानी र base body बाट बनेको हुन्छ । जातोको base body र rotation body ढुङ्गा बाट भनेको हुन्छ । मानी फलामको करिब 1cm ब्यास भएको हुन्छ र लम्बाई 15-20 cm को हुन्छ ।अबश्यकता अनुसार त्यसको size फरक पार्न सकिन्छ ।जातो को handle चाहिँ काठ को बनाइएको हुन्छ। यश प्रकारको साधनको base body को joint समतल हुन्छ ।खाद्यान्नहरु पिसन क्रममा उक्त joint मा पिधिन्छ rotating body को too मा प्वाल हुन्छ जसबाट खाद्यान्न राखिन्छ र handle ले rotation body लाई घुमाइ पिधिन्छ यसरी प...